در این مقاله به معرفی روستایی می پردازیم که در ایران باستان از آن به عنوان یکی از دوازده شهر اسکندر مقدونی در کشورمان یاد می شود.
شهر ساخته شده توسط اسکندر اکنون به دهستان اسکندری در شهرستان فریدن معروف می باشد.
اسکندری قدیم از دو بخش نسار و برآفتاب تشکیل شده است که طبق گفته ها، بیشترین آثار تاریخی آن در بخش نسار یا بهتر است بگوییم در دشت طالب بولاق قرار دارد.
به گفته یکی از اهالی نسار : طبق گفته اجدادمان در گذشته دشت طالب بولاق محل زندگی بوده و اکنون فقط از آثار آن، تپه های تاریخی باقی مانده که بسیاری از سوداگران گنج در این دشت زمستان ها به حفاری غیر مجاز مشغول می شوند و این تپه ها را زیر و رو می کنند. [ البته این گفته یکی از اهالی این منطقه بود که حتی از قسمت های حفاری شده درباره این منطقه توسط بیل های مکانیکی نیز ابراز تعجب می کرد و این پایگاه خبری فقط نقل این سخن کرده است و در آینده نزدیک مصاحبه ای با رئیس میراث فرهنگی شهرستان در خصوص این موضوع خواهیم داشت ].
البته وی، چهار تپه تاریخی به نام امام تپه سی، چدور تپه سی، اسکندر تپه، ارمنی تپه سی، را نام برد و گفت: این تپه ها چنان حفاری شدند که به آبکش بیشتر شبیه هستند تا به تپه.
معرفی روستای اسکندری برآفتاب
روستای اسکندری برآفتاب از جمله روستاهای پر جمعیت شهرستان فریدن می باشد که در بخش مرکزی و ۲۴ کیلومتری مرکز شهرستان(شهر داران) واقع شده که بیش از ۲۰۰۰ نفر با صنفهای مختلف در آن ساکن می باشند.
اسکندری برآفتاب در دشت وسیعی در ساحل شرقی رودخانه پلاسجان قرار دارد و قرار گرفتن این دهستان در کنار رودخانه پلاسجان بر زیبای این دهستان می افزاید که گاه پذیرای گردشگران بسیاری در کنار رودخانه می باشد.
حمیدرضا میرمحمدی در کتاب جغرافیای تاریخی فریدن آورده است: «طبق شواهد واظهارات مورخین، اسکندر در ایران ۱۲ شهر ساخت و همه آنها را «اسکندری» نامید. از آن جمله اسکندری اصفهان واقع در فریدن است».
موقعیت جغرافیایی و طبیعی روستا
روستای اسکندری برآفتاب دارای موقعیت جغرافیایی با عرض ۴۹درجه و ۳۲دقیقه وطول ۲۶درجه و ۵۰دقیقه وارتفاع ۲۱۶ متر از سطح آبهای آزاد است.
کاهش میزان بارندگی نسبت به سالهای قبل و بی رونق شدن کشاورزی در این منطقه یکی از عوامل اصلی مهاجرت می باشد.
سابقه تاریخی و باستانی روستا
دهستان اسکندری برآفتاب یکی از مناطق کهن شهرستان میباشد؛ اسکندری به دلیل عبور رودخانه ی پلاسجان دارای مزارع و زمینهای زراعی زیادی بوده است .
این زمینهای زراعی زیاد مستلزم اجتماعی عظیم در این محل برای کشاورزی در این منطقه بوده که آثار و بقایا و تپه های باستانی ازجمله تپه باستانی واقع در بخش جنوبی اسکندری در مسیر روستای «گشنیزجان» که موسوم به «امام تپه سی»، مجمک تپه امام سی، تپه ی عدس، چدار تپه سی، اسکندر تپه سی (که بعضی از این تپه ها با توجه به موقعیت مکانی آن آتشکده بوده اند و درحال حاضر شکل مذهبی به خود گرفته اند) نشان از قدمت تاریخی این مکان دارد،کارشناسان باستان شناسی معتقدند تپهای که در اراضی کشاورزی اسکندری قرار دارد مربوط به دوران اسلامی است.
گفتنی است دلیل نامی که بر امام تپه سی نهادند در شجرنامه ای امامزاده سیدبهاءالدین محمد که مرقدش در روستای شیخ شبان واقع شده، آمده است و لازم به ذکر است این روستا در فاصله ۳۹ کیلومتری شمال غربی شهرکرد و در حاشیه جنوبی رودخانه زاینده رود واقع شده که از طرف شمال به روستاهای یان چشمه و حیدری، از طرف غرب به روستاهای کلیچه و حسین‌آباد، از طرف شرق به روستای لارک و شهر بن و از طرف جنوب به روستای بارده منتهی می‌شود.
در ادامه باید گفت که دشت جنوب نسار که به «طالب بولاق» شهرت دارد زیستگاهی بوده که مدتهای مدید مسکونی بوده است و در مشاهدات اولیه به آثاری از سده ششم هجری و شواهدی تا زمان قاجاریه مشاهده شده است.
کلاً به نظر میرسد در تپه باز مانده باستانی زندگی همه جانبهای صورت نگرفته اما در ارتباط با کانون تمدنی و فرهنگی در آن نزدیکی ها برجستگی هایی واقع در سوی شرقی اراضی کشاورزی میتواند احتمالاً مربوط به آن باشد.
وجود قبور در محل های معروف به خرابه ها در قسمت علیای و کند بولاقی در دشت طالب بولاق اسکندری و وجود تپه اسکندر و همچنین وجه تسمیه روستای اسکندری که محل اتراق سپاه اسکندر مقدونی بوده در هنگام حمله به ایران و همچنین گذر راه شاهی (داریوش) که به (شاه یلی) معروف است وجود شهری آباد در زمان هخامنشیان را ثابت می نماید.
همچنین این منطقه پس از ویرانی توسط اسکندر، باز هم به دلیل وجود زمینهای کشاورزی حاصلخیز، پس از اضمحلال سلوکیان یکی از شهرهای مهم پارتها (اشکانیان)که به پاری تاکن یا پرتیکان معروف است مبدل شد که سکه های که بعضی از مردم عامه از طالب بولاق کشف کرده بودند مشابهت زیادی به سکه های زمان اشکانیان داشت.
مردمان مسن این روستا معتقدند که در قدیم در فراز و فرودهای تاریخی این منطقه بعد از اسلام اهمیت خود را از دست می دهد و پس از گذر چندین قرن منطقهای ارمنی نشین می شود که وجود قبور و سنگهای قبر با علامت صلیب در مکان دبستان دخترانه مصباح اسکندری که به قیز قبره (قبرستان دختران ) معروف است، ارمنی نشینی در آن زمان را ثابت می کند.
گویش و پوشش
گویش اصلی این روستا ترکی است. تعداد آبادیهای ترک زبان منطقه حدود ۹۰ آبادی است.
لباس قدیم مردم اسکندری بسیار ساده و بدون آرایش بوده است اکثر مردان ملبس به شلوار دبیت لری و کلاه بوده اند و زنان نیز پوشش بسیار جالب و زینتی داشته اند با پیشرفت حادث شده در جهان و نیز صنعتی شدن در حال حاضر پوشش قدیمی به هیچ عنوان در این روستا دیده نمی شود.
آداب و رسوم
عروسی: درگذشته رسم بر آن بوده است که یک هفته تمام عروسی در منزل خانواده ی داماد به طول انجامد ولی پس از گذشت زمان به دو روز کاهش یافته است.
در روز اول بنا به رسمی که از قبل مانده خانواده ی داماد مقداری آذوقه مقرر شده را قبل از ظهر به خانه عروس می آورند که همراه با ساز و پایکوبی می باشد عصر همان روز همراه با مراسم و آداب خاصی داماد را برای استحمام به یکی از حمام های عمومی آبادی می برند که این مراسم بسیار پر شور و دیدنی است.
شام در منزل داماد همان شب دایر است و روز بعد در منزل داماد افرادی که دعوت می شوند برای صرف ناهار جمع شده و پس از صرف ناهار به رسم قدیم کادوی عروسی را به صورت نقدی پرداخت می کنند.
عصر آن روز (روز دوم) مراسم عروس بران آغاز می شود که آن هم مراسم پر هیجانی است در این مراسم وقتی عروس وارد منزل داماد می شود داماد با کیف پر از میوه های فصل از جمله انار، سیب، پرتقال وغیره به پشت بام منزل رفته و میوه ها را به سوی مردم و افرادی که در آن مراسم و در حیاط منزل تجمع کرده اند پرتاب میکند که بسیار دیدنی است.
همچنین روز سوم عروسی مراسمی تحت عنوان پاتختی برگزار می شود که خانواده های عروس کادوی خود را در آن مراسم هدیه می کنند.
افتخارات روستا
از بزرگترین افتخارات این دهستان در طول هشت سال دفاع مقدس تقدیم ۹ شهید گلگون کفن به اسلام و مسلمان بوده که در گلستان شهدای اسکندری مدفون هستند.
اقتصاد و مشاغل
کار و حرفه ای اصلی اهالی این روستا دامداری و کشاورزی و کشت محصولات زراعی مانند سیب زمینی، گندم، جو و ذرت علوفه ای، یونجه و غیره می باشد.
فعالیتهای فرهنگی
-تشکیل کمیته فرهنگی، مردمی و برگزاری نمایشگاه مبارزه با مواد مخدر و مفاسد اجتماعی با حضور مسئولین استانی و شهرستانی.
موقعیت جغرافیای روستای نسار
نسار اسکندری که نسبت به اسکندری بر آفتاب کوچکتر و در ساحل غربی رودخانۀ پلاسجان(سرشاخۀ زاینده رود) واقع گشته دارای طرح دایره ای و درگرداگرد تپه های کم ارتفاع واقع گشته است.