این دهستان در زمانهای قدیم به علت وجود نهرهای زیاد یکی از زیباترین روستاهای شهرستان به شمار می رفت و به علت پرآبی در این روستا ، تاکستانهای بسیاری وجود داشت که این امر باعث گردیده بود نهرخلج را به نام تاکستان فریدن نیز بشناسند. البته مردم روستاهای اطراف به وسیله ی چارپایان خود در زمان برداشت انگور در این روستا حاضر می شدند و انگور زمستانی خود را نیز تامین می کردند که انگور را به کشمش یا غوره نیز مبدل می ساختند.
روستای خلج در شمال شهرستان فریدن واقع شده و با ارتفاع ۲۲۶۸ متر از سطح دریا، مرتفع ترین روستای شهرستان فریدن بوده و به بام فریدن مشهور است.
روستای خلج دارای ۲ مسجد، ۱ مدرسه، ساختمان دهیاری، ساختمان خانه بهداشت (مشترک با روستای قوهک)، و یک اقامتگاه بومگردی در حال مرمّت میباشد.
خلج، روستایی با آب و هوا و طبیعت چهار فصل بوده و آب و هوای این روستا در زمستان بسیار سرد و در تابستان، معتدل است.
روستای خلج دارای مزارع و قنوات متعدد میباشد. یکی از مهم ترین قنات های این روستا در زبان محلی کَندکَهریزه به معنای قنات آبادی میباشد و به سرچشمه معروف است.
در فلات مرکزی ایران و میان کوههای پراکنده زاگرس سرزمینی خرم به نام پرتیکان وجود دارد که در گذشته مسکن قبیله پارتاکنیان بوده است.
پارتاکنیان مردمانی دلیر بودند و قبیله ای از قبایل ماد که در برابر آشوریان ایستادگی نمودند. نماد رشادت این قوم، دلیرمردی به نام کاوه است که کهنه پیشبند چرمینش به بیرق خونخواهی و عدالت طلبی بدل گردید و در سایه عدل فریدون پاک نهاد پرچم ملی ایرانیان و مظهر شگون و شکوه قرار گرفت.
در این مقاله به معرفی روستایی می پردازیم که در ایران باستان از آن به عنوان یکی از دوازده شهر اسکندر مقدونی در کشورمان یاد می شود.
شهر ساخته شده توسط اسکندر اکنون به دهستان اسکندری در شهرستان فریدن معروف می باشد.
اسکندری قدیم از دو بخش نسار و برآفتاب تشکیل شده است که طبق گفته ها، بیشترین آثار تاریخی آن در بخش نسار یا بهتر است بگوییم در دشت طالب بولاق قرار دارد.
دره بید روستایی در شهرستان فریدن است. نام روستا برگرفته از درخت‌های وحشی بید است که روستا را دربرگرفته است.
محل پیشین روستا در هشت کیلومتری شمال منطقه فعلی روستا بوده که ساکنین آن در یک قلعه‌ای زندگی می کردند که به واسطه برج و بارو از آن محافظت می‌شده و برای اینکه از شر دشمنان در امان باشد. این قلعه را بر روی یک تپه بناکرده بودند و به خاطر اینکه در بالای این روستا یک دره سرسبز و پر از چشمه‌های گوارا و معدنی بوده، مقداری از این آب چشمه‌ها را به واسطه لوله‌های سفالی که به آن‌ها گنگ می‌گفتند، لوله‌کشی کرده و از کیلومترها بالاتر به داخل روستا آورده و از سیستم آب لوله‌کشی بهره‌مند بودند که کاملا هم بهداشتی و سالم بود. آثار این لوله‌های سفالی تا چندین سال پیش هم موجود بود.
دامنه شهری در میان کوههای سر به فلک کشیده دالانکوه است که در مساحتی ۳ هزار هکتاری و با جمعیتی ۱۰ هزار نفری در قلب شهرستان فریدن قرار گرفته است.
شهر دامنه که به قولی شهر متحرک کشور نیز نام گرفته است از دوران شکل‌گیری با توجه به جنگ‌ها و لشکر کشی‌های مختلف جابجا شده و قدمت مکان فعلی این شهر به ۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد.
