شهرستان بویین میاندشت با وسعت 1000 کیلومتر مربع و جمعیت 35 هزار نفر از غربی ترین شهرستانهای استان اصفهان که از شمال با شهرستان خوانسار و از جنوب شهرستان فریدونشهر و از شرق با شهرستان فریدن و از غرب با استان لرستان و شهرستان الیگودرز هم مرز می باشد. شهرستان بویین میاندشت دارای آب و هوای کوهستانی با بارش حدود 400 میلیمتر بصورت برف و باران از دو شهر و پنج دهستان از پنج قوم ترک ، لر ، فارس ، ارمنی و گرج تشکیل شده است. بیشتر مردم و ساکنین شهرستان از طریق کشاورزی و دامپروری امرار معاش می کنند که محصولاتی چون گندم ، جو و سیب زمینی را تولید و به شهرستان های همجوار ارسال می کنند. در قسمت دامپروری به غیر از گوشت ، فرآورده های لبنی چون دوغ ، کشک ، کره ، پنیر و روغن حیوانی نیز تولید می گردد.
این شهرستان با ارتفاع 2430 متر ارتفاع از سطح دریا و حداکثر دمای 34+ و حداقل 34- درجه سانتیگراد بر اساس یافته های باستان شناسی از قدمت 4000 هزار ساله برخوردار میباشد. بقایای آثار تاریخی که در جای جای تمام شهرستان وجود دارد از جمله تپه های باستانی و سفالهای یافت شده گواه بر این مدعا می باشد. وجود بیش از 200 اثر تاریخی اعم از سایت موزه و ابنیه بر اثبات این موضوع می افزاید که در این شهرستان بیش از 4000 هزار سال زندگی انسان بر روی این قسمت از کره خاکی بوده و تا به حال استمرار داشته است. وجود سازه های سنگی و ابزار سنگی مثل نیزه ، تیغه چاقو و ابزار برای جدا نمودن گندم از خوشه نشانگر قدمت کشاورزی در این شهرستان است. در این شهرستان حدود 6 حمام تاریخی از زمان قاجاریه ، 4 مسجد تاریخی و حدود 5 خانه تاریخی ، یک کلیسا و یک قلعه و دو پل قدیمی مورد شناسایی قرار گرفته است که امید است در آینده نزدیک مورد ثبت در آثار ملی قرار گیرد. از تمامی آثار شناسایی شده ، 5 اثر تاریخی به ثبت ملی رسیده است.
وجه تسمیه
بویین میاندشت از دو کلمه بویین به عنوان مرکز و مکان وسیع و میاندشت به جهت قرار گرفتن در دشت به این نام نامیده شده اند، البته نام میاندشت ابتدا تورل (به معنی ماه) به زبان گرجی بوده که بعد به میاندشت تغییر نام داده است.
مردم
به طور کلی ۵ قوم در بویین میاندشت زندگی می‌کنند و به همین علت المانی متشکل از ۵ پایه در میدان ورودی شمالی شهر قرار دارد که نمادی از ۵ قوم: گرجی، ارمنی، ترک، لر و عرب میباشد.
از نظر زبان های گفتاری، همه ساکنین فارسی را در حد تسلط بلدند و هرکس بیشتر به زبان مادری خود صحبت می‌کند. یعنی همه فقط به فارسی صحبت می‌کنند به جز عدهٔ کمی از مردم محلهٔ بویین و اکثر مردم محلهٔ میاندشت که علاوه بر زبان گرجی به فارسی نیز صحبت می‌کنند.
تمامی مردم این شهر مسلمان و از مذهب شیعه هستند و به همه دوازده امام اعتقاد دارند.
جاذبه های گردشگری شهرستان بویین میاندشت
1 - سد و سراب افوس 2 - سد و سراب آغچه 3 - تفرجگاه نوغان 4 - تفرجگاه پلیستون 5 - تفرجگاه دره حوض 5 - آبشار فصلی نوغان
صنایع دستی
صنایع دستی موجود در شهرستان عبارتند از : جاجیم - قالیچه ، تابلو فرش ، مینا کاری ، مشبک چوب ، معرق و نجاری سنتی است.
مراکز دیدنی شهرستان
1 - قلعه تاریخی هژبر پور 2 - حسینیه قدیمی بویین میاندشت 3 - حمام تاریخی بویین میاندشت 4 - کلیسای روستای زرنه 5 - پل نوغان 6 - حمام کرچ
اماکن زیارتی
1- امامزاده ابراهیم و احمد در شهر بویین میاندشت 2 - امامزاده عبداله و ابراهیم در شهر افوس 3 - بقعه شیخ مهزیار واقع در ششجوان 4 - زیارتگاه بابا جیهون
گیاهان دارویی
در شهرستان بویین میاندشت بیش از 1300 نوع گیاه دارویی شناسایی شده که بدلیل مساعد بودن زمینه در این شهرستان رشد می کند که می توان به عنوان نمونه : گیاه زرین گیاه ، گل گاوزبان ، بابا آدم ، گل گندم ، کنگر و شیرین بیان را نام برد.
طبیعت گردی
به دلیل وجود دشتهای وسیع و تپه های بکر طبیعی ، بهترین فصول جهت طبیعت گردی فصل بهار و دو ماه اول تابستان می باشد. البته جهت انجام ورزشهای زمستانه این شهرستان از اواسط پاییز پذیرای ورزشکاران می باشد.
سوغات شهرستان
لبنیات (دوغ ، کشک ، ماست و پنیر ) ، گیاهان دارویی و کوهی ، صنایع دستی (تابلوفرش ، میناکاری و گلیم )
اسامی شهرها و روستاهای بویین میاندشت
۲ شهر به نام های بویین میاندشت ( مرکزی ) و افوس
۴۲ روستا به نام های : ارتی‌جان / آغچه / آقاگل / احمدآباد / ازناوله / باغ مادی / بتلیجه / بسی نان / بلطاق / تخماقلو / تنگ‌بید / تیرکرت / جوزار / حاجی فتحعلی / حسین‌آباد / خلعت‌پوشان / خلیلی / داشکسن / دره حوض / دره ساری / دره‌سوخته / ده رجب / زرنه / قائم‌آباد / قره بلطاق / قلعه اخلاص / قلعه بهمن / قلعه خواجه / کرچ / ماربر / ماهورستان سفلی / ماهورستان علیا / ماهورک / معصوم‌آباد / مغاندر / میرآباد / نوغان / نوغان سفلی / هادان / هزارجریب / هندوکش